Тэма дзяцинства у творчасци Змитрака Бядули (Белорусская литература)

Змітрок Бядуля — літаратурны псеўданім Самуіла Яфімавіча Плаўніка.
3 дзяцінства Змітрок Бядуля пачаў блізка знаёміцца з жыццём беларускага народа, з яго побытам і вуснай паэтычнай творчасцю. Яўрэйская духоўная школа, у якой ён вучыўся, не магла даць яму дастатковых ведаў. Ён набываў іх самастойна, чытаючы кнігі. Любіў мастацкую літаратуру, захапляўся творамі Лермантава, Гогаля, Шаўчэнкі, Гейнэ.
Галоўнае месца ў творчасці Змітрака Бядулі займаюць рэалістычныя апавяданні аб жыцці беларускай вёскі — «Пяць лыжак заціркі», «Гора ўдавы Сымоніхі», «Малыя дрывасекі», «Умарыўся», «Туга старога Міхайлы», «На Каляды к сыну», «Велікодныя яйкі», «Летапісцы». У іх паказаны драматычны лёс абяздоленых людзей, гучыць пратэст супраць сацыяльнай несправядлівасці, тых жудасных умоў, у якіх вымушаны жыць народ. Яны амаль заўсёды раскрываюць якую-небудзь вострую жыццёвую сітуацыю. Пісьменніка цікавіць у жыцці будзённае, побытавае, ён умее знайсці ў ім незвычайнае, выключнае, камічнае; завастрыць увагу на ўнутраным жыцці чалавека, паглыбіцца ў яго псіхалогію якраз у той момант, калі герой перажывае вялікае гора.
Змітрок Бядуля — пісьменнік-гуманіст, абаронца правоў народа. Яго апавяданні арыгінальныя і даскавалыя па форме. Максім Гарэцкі адзначаў сакавітасць іх рэалістычнага малюнка, згушчанасць фарбаў, прывабнасць і свежасць параўнанняў, чыста народную вобразнасць мовы.
Пагэтаму значную цікавасць выклікае тэма дзяцінства ў творах З. Бядулі.
Мэтай дадзенай работы: з’яўляецца вывучэнне тэмы дзяцінства і вобразаў дзяцей у творах Змітрака Бядулі.
У гэтай сувязі прадугледжваецца выкананне наступных задач:
1. вывучэнне твораў Змітрака Бядулі з мэтай характарыстыкі вобразаў дзяцей для раскрыцця тэмы дзяцінства ў творчасці З Бядулі;
2. разгляд і апісанне вобразаў дзяцей ў апавяданнях аўтара, рамане “Язэп Крушынскі” і аповесці “У дрымучых лясах”;
3. выяўленне асаблівасцей паказу тэмы дзяцінства ў творчасці Змітрака Бядулі.
Аб’ект даследвання – творы Змітрака Бядулі з мэтай...

Апавяданні З.Бядулі абмежаваны ў прасторы, часе, падзейнасці, колькасцю персанажаў, аўтар завастрае сітуацыю і вырысоўваюцца вобразы дзяцей: працавітыя хлопчыкі з апавядання «Малыя дрывасекі», смешны Андрэйка з апавядання «Летапісцы», загадкавы Сцяпанка з апавядання “Велікодныя яйкі” і г. д. Як выдатны майстар, пісьменнік разумеў, што нельга акцэнтаваць увагу толькі на слязах, бедах, стогнах дзяцей - патрэбна паказаць чалавека аб'ектыўна, улічваючы складанасць жыццёвых абставін, шматграннасць характару, таму «босы і голы» люд З.Бядулі далёка не просты і прымітыўны. Дзіця ў пісьменніка - асоба з пачуццём уласнай годнасці, тонкая, уражлівая натура. Яно адчувае прыгожае ў будзённым, імкнецца да самапазнання, марыць пра лепшую долю, жыве “не адным хлебам”, у яго развіта пачуццё гумару.
Першым пазіцыю пісьменніка заўважыў М.Багдановіч: «Са змрочным гумарам малюе ён невясёлае беларускае жыццё і імкнецца адысці ад яго ў фантастычны, казачны свет» . Пацверджанне гэтаму - хрэстаматыйна вядомыя «Пяць лыжак заціркі», «Велікодныя яйкі», «Летапісцы», дзе трагічнае пераплятаецца з камічным, а камічнае - «смех скрозь слёзы». «Пяць лыжак заціркі» - шэдэўр беларускай навелістыкі пачатку XX стагоддзя, адна з жамчужын усёй новай беларускай літаратуры» (А.Лойка).
Цяга дзяцей да прыгожага, мастацкі пачатак у чалавеку - магістральны матыў у творчасці З.Бядулі. Незвычайную любоў да мастацтва, якой апантаны хлопчык Сцяпан з апавядання «Велікодныя яйкі», не разумелі ні суседзі, ні бацькі. Проза жыцця, эстэтычная глухата перамаглі: аднавяскоўцы называлі яго «Сцяпанка Пяцкун», кожны, хто бачыў намаляваных на сваім плоце конікаў, сабачак, хаткі, лясы, дзёр малога за вушы. Толькі ў сне дзіця ўбачыла чалавека, якому спадабаліся яго малюнкі, ды браты-студэнты з суседняй вёскі зацікавіліся талентам, абяцалі забраць у горад і аддаць вучыцца.
“Дзіцячая” тэма прысутнічае ў некаторых бяделеўскіх творах, напісаных для дарослых. Так, яна ярка прасочваецца ў рамане “Язэп Крушынскі” – Настачцы і...