Семантычнае поле, “колер” у паэме Я. Коласа “Новая зямля

УВОДЗІНЫ


Паэма Я. Коласа \"Новая зямля\" — вяршыня паэтычнага майстэрства песняра. Працаваў над ёй аўтар больш за дванаццаць гадоў: паэма была пачата ў 1910 г., а апошні раздзел — трагічная развязка — напісаны ў 1923 г. З аповесці аб жыцці адной лесніковай сям\'і паэма перарастае ў вялікі твор аб жыцці беларускага сялянства ў канцы XIX ст. (яго быце, звычаях, беззямеллі, збядненні, пошуках кавалка хлеба на панскай службе, яго абуджэнні і ўсведамленні сваёй чалавечай годнасці). Праблемы зямлі і волі з\'яўляюцца асноўнымі ў творы. Галоўны герой паэмы — Міхал. Беззямелле і галеча прымушаюць яго \"вандраваць\" у жыцці: \"хадзіў на сплаў ён, на віціны, разоў са два хадзіў у Прусы\", а пасля наняўся лесніком да князя Радзівіла. Міхал працуе не шкадуючы сіл, здароўя. Ён ахоўвае лес, даглядае за статкам, \"правіць\" сенакосы, \"ставіць\" рабочых, выконвае шматлікія загады і даручэнні пана ляснічага. У працы ён знаходзіць задавальненне, верыць у яе як аснову жыцця і дабрабыту, спадзяецца сваімі рукамі здабыць сваё шчасце. Дзякуючы руплівай і стараннай працы, неабжытыя і занядбалыя куткі, у якіх апынаецца герой паэмы, становяцца ўтульнымі і квітнеючымі:
Пры чытанні твора ўвесь час адчуваецца непарыўная сувязь з героямі. А калі сказаць дакладней — мы на час чытання нібы перасяляемся да іх у сям’ю і прымаем удзел ва ўсіх іх справах. Настолькі падрабязна апісаў аўтар кожную дэталь. Здзіўляе і тое, як глыбока паэт ведае побыт сваіх герояў: і як сцелюць сналы на таку, і як абіраюць пчаліны рой, і як высочваюць глушцоў.
Асобная старонка — адносіны герояў да прыроды, сувязь іх з ёй. Такія радкі зачаравання і замілавання мог напісаць толькі ўлюбены ў свае краявіды чалавек! Ёсць важныя дзве часціны, з якіх складаецца жыццё і яго глыбокі сэнс і хараство — чалавек і прырода... Прырода — найцікавейшая кніга, якая разгорнута перад вачыма кожнага з нас... Чытаць гэту кнігу, умець адгадваць яе мнагалучныя напісы — хіба ж гэта не ёсць шчасце?
Тэма курсавой работы: “Семантычнае поле,...

ЗАКЛЮЧЭННЕ


Паэма Якуба Коласа “Новая зямля” па праву лічыцца унікальнай з’явай беларускага прыгожага пісьменства. Унікальнасць абумоўлена не толькі мастацка-выяўленчай раскошай яе вобразнай сістэмы, дакладнасцю і вытанчанасцю паэтычнай структуры, але і глыбокай філасофскай змястоўнасцю, перспектыўнымі гуманістычнымі ідэямі, што вынікаюць з твора. Ен яднае шматвекавы духоўны вопыт нацыі і багаты інтэлектуальна-творчы патэнцыял таленавітага мастака, геніяльнага мысліцеля. У паэме спрадвечна важныя пытанні жыцця і смерці, сэнсу і мэты чалавечага існавання, самакаштоўнасці асобы арганічна спалучаюцца з фундаментальнымі праблемамі грамадскага, сацыяльна-палітычнага, нацыянальна-культурнага гучання. І хоць аўтар адкрыта не заяўляе сваю светапоглядную пазіцыю, яна адэкватна выяўляецца ў працэсе аналізу мастацка-эстэтычнай адметнасці паэмы, яе цэласных і універсальных вобразаў, якія ўвасабляюць агульначалавечы і агульнажыццевы змест самых сутнасных законаў рэчаіснасці.
Безумоўна, выяўленне і паэтызацыя матэрыяльнага і духоўнага асяроддзя жыццядзейнасці свайго народа – важная мастацкая задача. “Новую зямлю” справядліва называюць энцыклапедыяй жыцця беларускага сялянства канца 19 – пачатку 20 стагоддзя. У ей натуральнасць і гармонія жыцця на дзіва дакладна і жывапісна перадаецца пластычнасцю , дасканаласцю вобразаў, замацоўваецца бездакорнасцю, вытанчанасцю стылю. Старонкі паэмы ўяўляюць непераўзыдзеныя ўзоры высокамастацкага ўвасаблення рэчаіснасці ў самых шматлікіх і разнастайных яе праявах.
Звычайнае сялянскае жыцце ў яго штодзенных праявах – вось асноўны, першасны пласт паэмы. А другі пласт – алегарычная сістэма вобразаў і малюнкаў, якія зрабілі паэму “каляровай”. Семантычная разнастайнасць надала паэме непаўторны каларыт, нацыянальны, уласцівы толькі для нашай краіны, са складаным і разам з тым гераічным мінулым, з маляўнічай прыродай і добрымі працавітымі людзьмі.
Пафас гуманізму, услаўленне творчай, смелай пошукавай асобы, манументальнасць і псіхалагічная...