Веснавы святочны каляндар беларусаў

Народны каляндар Беларусi, характарызуецца на сучасным этапе злучэннем двух пачаткау: царкоуна-хрысцiянскага каляндара, якi з’яуляецца асноуным стрыжнем структуравання каляндарнага года, i уласна народных абрадау,звычаеу, прыкмет, вераванняу, што суправаджаюць гэты каляндар.
Памяць культуры вуснага тыпу захавала у абрадавай форме рэлiкты далекай дахрысцiянскай старажытнасцi, можна думаць, што на першых парах прыняцця хрысiянства адбылося налажэнне новага хрысцiягскага разумення святочных падзей на былыя вераваннi, перанясенне некаторых рысау старых вобразау на новыя, дзякуючы таму новае было успрынята не шляхам перакрэслiвання старога i катэгарычнага адмаулення ад яго, а пе- рапляцення (iншым разам i сплава) старога з новым, пераасэнсавання, паступовага спасцiжэння з рознай ступенню паунаты. Сэнс старажытных вераванняу паступова забывауся, за-ступала месца новае разуменне святочных падзей i хрысцiянскiх вобразау.
Народны каляндар есць жывы помнiк этнiчнай гiсторыi, у iм i зараз захоуваюцца найстаражытныя элементы i рысы, якiя узы- ходзяць да племянной даунiны. Па думцы М.Грынблата, “межы рассялення старажытных пляменау могуць дапамагчы высветлiць не толькi складванне этнiчнай тэрыторыi беларускай народнасцi, але i складванне многiх з’яу яе культуры, узнiкленне рэгiянальных адрозненняу”. /Гринблат М.Я. Белорусы. Очерки происхождения и этнической истории. Мн., 1968г. с.58/
На Беларусi iснуе скрыжаванне розных веравызнанняу, культур- ных узаемауплывау. Пераважная колькасць насельнiцтва нале- жыць да дзвюх асноуных хрысцiянскiх канфесiй: праваслауя i ка- талiцызма.
Народны каляндар праваслауных i каталiкоу адрознiваецца, па – першае, сiстэмамi вымярэння часу, адпаведна юлiянскай i грыгарыянскай (рознiца у 13 сутак), па – другое, складам царкоуных свят, па – трэцяе, структурай каляндарнай абраднасцi. У католiкау i праваслауных супадае структура каляндарнага па складу асноуных хрысцiянскiх святау: Нараджэнне Хрыстова, Новы год, Пасха, Тройца i...

1. Беларускi народны каляндар /Аут.-уклад. А.Ю.Лозка; Маст. А.I.Дашкевiч. – Мн.: Полымя, 1992. – 205с.

2. Веснавыя песнi / [Складальнiкi: Г.А.Бпрташэвiч, Л.М.Салавей; складальнiк муз. часткi В.Ш.Ялтау; рэд. тома К.П.Кабашнiкау]. – Мн.: Навука i тэхнiка, 1979. – 608 с.

3. Гiсторыя Беларусi: У 2 ч. Ч. 1. Ад старажытных часоу – па Г 46 люты
1917 г.: Вучэб. дапам./ Пад рэд. Я.К.Новiка, Г.С.Марцуля. – Мн.: Унi-
Версiтэцкае, 1998. – 416 с.

4. Крук І.І. Следам за сонцам

5. Кухаронак Т.І.
Маскi у каляндарнай абраднасцi беларусау /Т.I.Кухаронак. – Мн.:
Ураджай, 2001. – 239 с.

6. Ліс А.С.
Каляндарна-абрадавая творчасць беларусау Сiстэма жанрау. Эстэтычны аспект /Нац. акад. навук Беларусi. Iн-т мастацтвазнауства, этнаграфii i фальклору iмя К.Крапiвы. – Мн.: Беларуская навука, 1998. – 188 с.

7.МажэйкаЗ.Я.,ВарфаламееваТ.Б. Песнi Беларускага Падняпроуя /Нац.акад.навук Беларусi. Iн-т мастацтвазнауства, этнаграфii i фальклору. – Мн.: Беларуская навука, 1999. – 392 с.

8. Ненадавец А.
Пакланiцеся дубу / маст. Ю.К.Зайцау. – Мн.: Полымя, 1992. – 110 с.

9. Паэзiя беларускага земляробчага календара /Уклад., Сiстэм. тэкстау, уступ. арт. i камент. А.С.Лiса; Рэдкал.: А.С.Фядосiк (гал.рэд.) i iнш. – Мн.: Навука i тэхнiка А.С.Фядосiк (гал.рэд.) i iнш. – Мн.: Навука i тэхнiка, 1992. – 613 с.

10. Славянская мифология. Энцеклопедический словарь – М.:Алис Лак,
1995 г. – 416 с.

11. Сысоу У.М.
З крынiц спрадвечных. – Мн.: Выш.шк., 1997. – 415 с.

12. Традыцыйная мастацкая культура беларусау. У 6 т. Т. 2. Вiцебскае Падзвiнне /Т.Б.Варфаламеева, А.М.Боганева, М.А.Козенка i iнш.; Складальнiк Т.Б.Варфаламеева. – Мн.: Бел.навука, 2004. – 910 с.