Касцёлы на тэррыторыі Мастоўскага раёна Гродзенскай вобласці ў к. 18 – пач. 20 стст.  

Тэррыторыя Гродненскай вобласці ганарыцца па усяму свету сваёй архітэктурай. І гэта нездарма. Гродненская вобласць – з’яўляецца адной с самых багатых частак Беларусі, якая мае разнастайныя архітэктурные помнікі-шэдэўры.Асобую ўвагу трэба аддаць каталіцкім храмам па ўсёй Гродзеншчыне.
Кожны з касцелаў мае сваю асаблівую гісторыю,сваю энергетыку. Але кожны касцел адрозніваецца ад другога вялікімі альбо мелкімі дэталямі,часам,атмасферай.
Мэтай даннай курсавой працы з’яўляецца падрабязнае даследванне каталіцкіх храмах на тэррыторыі Мастоўшчыны (Гродненскай вобласці) у канцы 18 – пач. 20 ст.
Гэта тэма даволі актуальная, т.я. каталіцкія храмы Мастоўшчыны маюць шмат невырашанных пытанняў і патрэбуюць больш падрабязнага даследавання.
У гэтай працы будуць разгледжаны наступныя аспекты: касцел св. Ганны (в. Лунна), касцёл Найсвяцейшай Тройцы (в.Струбніца), касцёл Маці Божай Ружанцовай (в. Пескі), касцёл св. Яна Хрысціцеля (в. Масты Правые), касцёл Маці Божай Тройчы Цудоўнай (г. Масты) і касцёл у весцы Мікелеўшчына, В.Рагозніца.
Трэба адзначыць, што у дадзеных даследаваннях вызначаны не толькі асноўныя даведкі аб дадазенных каселах, аднак і ёсць падрабязнае апісанне ўсіх архітэктурных элементаў, праследжан гістарычны шлях змянення знешнега погляду касцёлаў, унутранняга ўбранства, значэнне нейкіх дадатковых рыс.
Была даследванна гісторыя мястэчка Масты, яе ранейшая дзяленнне, уплыў на яе каталіцкай царквы, асноўны састаў прыхаджан і падзел на парафіі.
Такім чынам, пры вывучэннні касцелаў на тэррыторыі Мастоўшчыны было выкарыстана шмат літаратуры па архітэктуры, гісторіі і мастацтвазнаўству, фальклорныя і архіўныя дадзеныя: энцыклапедыі, перыядычныя выданні і манаграфіі, архіўныя звесткі і архітэктурныя планы.
Былі пастаўлены наступныя заданні для напісання гэтай працы:
1) Падабраць і падрабязна прааналізаваць літаратуру, якае асвятляя праблему касцелаў Мастоўшчыны канца 18- пач. 20 ст.
2) Падрабязная даследваць гісторыю ўзнікнення касцелаў Мастоўшчыны...

Такім чынам, была падрабязна асвечана тэма “Каталіцкія храмы на тэррыторыі Мастоўшчыны ў к. 18 – пач. 20 ст”. Была разгледжана літаратура па гэтай тэматыке, знойдзены архіўныя данныя, прагледжаны іілюстрацыі і планіраванні пабудовы дадазеных касцелаў.
Такім чынам, мы бачым, што касцелы Мастоўшчыны маюць багатую гсіторыю і зменяюцца на працягу ўсяго періяда існавання. Некаторыя з іх перабудовываюцца із драуляных у мураванныя помнікі культура,а іншыя – знікаюць назаўседы.
Шмат літаратуры прысвечана даннай праблематыцы,але ,на жаль,неабходные данныя зніклі у Віленскіх і Гродненскіх царкоўных архівах пад час ваенных канфліктаў.
Трэба адзначыць,что прыходы Мастоўскіх касцелаў таксама змяніліся за кошт адміністрацыйнага перадзяляння пад час войн альбо канфліктаў са стараны іншых дзяржаў. Трэба адмеціць і тое, што касцелы Мастоўчшыны атрымлівалі моцный ўплыў са стараны Заходняй Еўропы, але Рассійская імперыя стрымлівала ўсе новыя хвалі і шмат каселаў былі вымушаны не змяняць свой знешні погляд .
На тэрыторыі Мастоўскага раёна шмат населеных пунктаў, якія вядомыя яшчэ з сярэднявечча.. З XV ст. вядомыя Самуілавіч Дзельныя, з XVI ст. - 35 вёсак, сярод якіх: Пяскі, Лунна, Чарлёна, Вострава, Машталеры, Галынка, Вялікая Рагозніца, Боркі і іншыя. Пяскі знакамітыя двума стаянкамі і двума паселішчаў, якія знаходзяцца побач, касцёлам Божай Маці Ружанцовай (1918) і Свята-Мікалаеўскай царквой (1870), якая не захавалася, а таксама геалагічных радовішчам. Лунна вядома з 1502 г., належала Янушу Багдановічу, князю Канстанціну Крошынскага, Яну Казіміру Сапегу. Тут варта касцёл святой Ганны (1782), перабудаваны княгіняй Марыяй Друцкіх-Любецкіх (1895), Свята-Іаана-Предтеченская царква (1889), якой ужо няма.
Вёска Чарлёна з XVI ст. была валоданнем Масальскі, потым Сапегаў, Друцкіх-Любецкіх. Не захаваўся базильянский манастыр, аднак дзейнічае царква Раства Багародзіцы. Старадаўняя сядзіба захавалася ў Рагозніца, якая была валоданнем вялікіх князёў літоўскіх, каралевы Бонны,...