История Беларуси - тема 7

Наша гiсторыя пераканаўча сведчыць, што Беларусь - еўрапейская краiна з бага-тай i слаўнай мiнуўшчынай.
Больш за тысячу гадоў налiчвае традыцыя беларускай дзяржаўнасцi. Яна бярэ па-чатак ад Полацкага княства - моцнай старажытнай дзяржавы, якая займала большую част-ку абшару сучаснай Беларусi i мела выйсце да Балтыйскага мора.
У XIII стагоддзi нашы землi сталi стваральным ядром новай дзяржавы - Вялiкага Княства Лiтоўскага, дзе панавала беларуская культура, а наша мова была дзяржаўнай.
Аб'яднаўшыся, беларускiя княствы, адрозна ад расейскiх, пазбеглi мангола-татарскага прыгнёту. Айчына нашых продкаў паспяхова баранiла сваю незалежнасць ад захопнiкаў з захаду i з усходу. Беларускiя ваяры здабылi вечную славу ў пераможных бiтвах пад Грунвальдам i Воршай.
Беларусь была арганiчнай часткаю агульнаеўрапейскай цывiлiзацыi. Нашы гарады, як i ва ўсёй Еўропе, жылi паводле магдэбургскага права. Вялiкае Княства стала ўсходнiм аванпостам Рэнесансу. Дзякуючы выдатнаму гуманiсту Францiшку Скарыну мы атрымалi друкаваную Бiблiю на сваёй мове раней за палякаў i летўвiсаў, украiнцаў i расейцаў, сербаў i балгараў, ангельцаў i французаў. Зацверджаны ў 1588 годзе Статут Вялiкага Кня-ства быў самым перадавым зборам законаў у тагачаснай Еўропе.
Палiтычны заняпад Рэчы Паспалiтай, часткаю якой пасля Люблiнскай вунii стала Вялiкае Княства, прывёў да захопу нашых земляў Расейскай iмперыяй. Але нашы прадзе-ды не скарылiся: лепшыя сыны народа зноў i зноў уздымалiся супраць чужынскага пана-вання. Сярод паўстанцаў Кастуся Калiноўскага было нямала тых, хто змагаўся ўжо не за аднаўленне Рэчы Паспалiтай, а за будучую дэмакратычную Беларусь.
Мэтай работы з’яуляецца праанлiзаваць працэс стварэння Рэчы Паспалiтай, пала-жэнне ВКЛ у складзе Рэчы Паспалiтай, разгледзiць рэлiгiйную ciтуацыю на беларускiх землях таго часу.
Работа складаецца з трох частак, уводзiнау i заключэння.

Працэс паланізацыі, шырока распачаты рэфармацыяй, працягваўся і пад сцягам контррэфармацыі. Да сярэдзіны XVII стагоддзя гэты працэс дайшоў да такой мяжы, калі канстытуцыйнае, рэгламентаванае Статутам ВКЛ 1588 году патрабаванне выкарыстання ў афіцыйным справаводстве беларускай мовы фактычна не выконвалася.
Іншая справа - рэлігія, якая працінала ўсе галіны жыцця тагачаснага грамадства. Сапраўды, з пачаткам контррэфармацыі абсалютная большасць беларускай шляхты пачала вызнаваць каталіцкую веру. А ў сувязі з тым, што каталіцкі касцёл паслядоўна ўжываў у набажэнстве польскую мову, шырыў сетку адукацыйных установаў, у якіх "руская" мова не выкладалася і працэс навучання адбываўся на польскай мове, працэс паланізацыі працякаў у даволі буйных маштабах.
Але, нягледзячы на гэта, Рэч Паспалітая стала неабходным фактарам захавання не толькі дзяржаўнасці Вялікага Княства Літоўскага, але і ўвогуле беларускага этнасу ў найскладанейшы перыяд яго існавання. Таму безаглядная крытыка Люблінскай уніі ўяўляецца неканструктыўнай. Рэч Паспалітая прадоўжыла закладзеныя Полацкім княствам і Вялікім Княствам Літоўскім традыцыі беларускай дзяржаўнасці. Таму без перабольшання можна сцвярджаць, што Полацкае княства, Вялікае Княства Літоўскае і Рэч Паспалітая - гэта тры калыскі, у якіх адбывалася станаўленне нашага народа.